Nerdeyse bir yıldır, Covıd-19 ile yatıp kalkıyoruz.
Her yeni gün bize yeniden umudu çağırıyor olsa da ölümün soğuk yüzü hepimizi tedirgin ediyor…
Uygun tanı ve tedaviyi bir kenara koyarsak, insanlığı kurtarmak için en etkili müdahale gene aşI. Böyle olunca aşı ile ilgili vatandaşa doğru ve bilimsel habercilik yapmak nerdeyse hepimizin boynunun borcu oldu…
Elbette böyle önemli bir konu halka acemi dille aktarılmaz, bi takım ilkeleri olmalı...
İşte tam bu noktada birkaç bilim insan “Aşı Haberciliğin İp Uçlarını” yayınladılar….
Habercilere kılavuz olacak metinde neler varsa , paylaşıyorum….
Eyyy Haberci, Sadece Raporun Başlık ve Özetini Bildirme, her zaman konu ile ilgili makale veya raporun tam metnini oku.
Verilere otomatik olarak güvenme, yöntem hakkında bilgin yoksa konu ile ilgili bir uzmandan yardım al. Aynı konuda farklı yöntemlerle elde edilen bilgiler, aynı anlama gelmez ve genellenemez.
Güvenilir Kaynakları Kullan, haberler yalnızca kaynakları kadar iyidir. COVID-19 ve aşılarla ilgili haberlerinizi yayımlarken uzman ve doğru bilgili kaynakları kullandığınızdan emin ol.
Kaynak Belirt, her zaman hazırlanan habere göre, habere kaynak olan makale veya rapor daha detaylı ve tam bilgiye sahiptir. Bu nedenle haberi okuyan kişiler daha fazla bilgi almak isterlerse ya da haberde verilen bilginin doğru olup olmadığını test etmek isterlerse haberin orijinal kaynağına ulaşabilmelerine olanak sağlanması gerekir.
Terimleri Açıkla, COVID-19 ve aşılarla ilgili haberlerde bilimsel terimler çok sık kullanılsa da her haberde bilimsel terimleri açıklamak önemlidir.
Net Bir Dil Kullan, okuyucuların çoğu bilimsel dile aşina olmayacaktır, bu nedenle haberlerinizde basit ve anlaşılabilir ifadeler kullan.
Araştırma Aşamalarını Açıkla, bazı araştırmalar, yalnızca ön verilere dayalı olan heyecan verici sonuçlar gösterebilir. Bir raporun veya çalışmanın hakem değerlendirmesinden geçip geçmediğini kontrol et ve haberinizin içinde hangi aşamada olduğunun belirtildiğinden emin ol.
Sayıları Raporla, her an, çeşitli gelişim aşamalarında düzinelerce aşı vardır. Bir aşı ya da çalışma hakkında rapor verirken, çalışmanın büyüklüğünü, test edilen sayıları ve denemenin süresini belirtmek önemlidir.
Yan Etkileri Ortaya Çıkar, tarihte hiçbir aşı, klinik denemeler ve ön onay aşamalarına geçiş hızı açısından COVID-19 aşıları kadar hızlı gelişmemiştir. Herhangi bir aşı için olası yan etkileri açıkça belirtmek, toplumun bilgilenmesini, bir aşı çalışması katılımcısının herhangi bir aşı yan etkisini bildirmesini kolaylaştıracaktır.
Uygun Görselleri Kullan, aşılarla ilgili haberlerin görsel seçimleri önemlidir. Aşılar korkulacak şeyler değildir, bu sebeple ağlayan bebek, kaygılı görünen hastalar ve büyük iğne görsellerinden kaçınınız. Görsellerin tüm okuyucuları temsil etmesini, pek çok insanın aşının üzerinde çalıştığını, aşıyı uygulayan kişilerin ve aşı uygulanan kişilerin yer aldığı görselleri sağla.
Nüfusun Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılımını (demografisini) Anımsa, her aşı tüm toplumlarda eşit derecede etkili değildir. Klinik çalışma aşamasında olan aşıların etkililiği üzerine haber yaparken çalışmaya katılan katılımcıların demografik özelliklerini ( yaşa ve cinsiyete göre dağılımını) not et, değerlendir.
Herkese Aşıların Faydalarını Hatırlat, pandemi süresince yayılan yanlış bilgiler nedeniyle okuyucuları tüm aşıların önemi hakkında bilgilendir. Halihazırda COVID-19 pandemisini kontrol edip önleyebilmek için aşılar kadar etkili ve güvenli başka bir tıbbi aracımız yoktur. Bu nedenle COVID-19 aşılarına karşı güvenin oluşmasında hazırlayacağınız haberler hayati öneme sahip olacaktır. Aşılarla ilgili tarih boyunca epidemilerin sonlandırıldığına dair kesin verileri haber yaparak aşı kararsızlığı ile mücadele et. PEKİİİİ….
Yukarıdaki metin DSÖ’nün “Tips for professional reporting on COVID-19 vaccines” belgesi kaynak kullanılarak hazırlanmıştır. Kaynak belgeye ve ek kaynaklara aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz: https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/tips-for-professional-reporting-on-covid-19- vaccines Çeviri: Ege Eruçar, Dilge Kocabaş (Öğrenci ÇG) Gözden geçirme: Prof. Dr. Muzaffer Eskiocak, Prof. Dr. C. Tayyar Şaşmaz (Bulaşıcı Hastalıklar ÇG)
