Doçentlik başvuruları genel olarak 3 aşamada değerlendirilmekle birlikte yönetmeliğe göre bu aşamalar öncelikle etik ve asgari inceleme olmakla bu aşamaların başarılı bir şekilde tamamlanmasının ardından eser inceleme ve değerlendirme sürecine geçilmektedir. Bu süreçlere dair detaylı bilgi daha önceki yazılarımızda yer verilmiş olmakla beraber bu yazımızda da asgari başvuru şartlarının sağlanamaması durumunda nasıl bir yol izlenebileceğine dair bilgi verilecektir.
Öncelikle doçentlik başvurularını inceleyerek değerlendirmekle görevli olan Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı her sene iki defa olmak üzere Mart ve Ekim aylarında doçentlik başvurularını almakta olup her iki dönem için de öncesinde resmi sitesinde asgari başvuru koşullarına yer vermektedir. Bu koşullar, başvurulan temel ve bilim alanı dikkate alınarak belirlenmekte olup başvuru yapılmadan önce hangi dönem için başvuru yapılacak ise bu koşulların kontrol edilmesi mutlaka önem arz etmektedir. Nitekim ÜAK 2024 Mart döneminden itibaren tüm alanlar bakımından başvuru koşullarında köklü değişikliğe gitmiş olup güncellenen şartlar ile adayların başvuru yapabilmesi için pek çok yeni koşul getirilmiştir.
Adaylar bu başvuru koşullarını bilerek ve dikkate alarak başvuruda bulunmuş olsalar dahi adayların dosyasını incelemek üzere ÜAK tarafından atanan jüri üyelerinin de başvuru koşullarına hakim olması önem arz etmektedir. Nitekim pek çok adayın dosyasında haksız yere, jüri hatası sebebiyle asgari koşulların sağlanmadığına dair rapor düzenlenmiş olduğu görülmektedir. Adayların asgari iddialarla karşılaşmasına sebep olan birkaç husus şu şekilde sıralanabilir:
*Jüri üyeleri tarafından adayın ilgili bölümde beyan edilen çalışmasının çeşitli sebeplerle puanlama dışı tutulması ve adayın bölüm puan şartını karşılamıyor duruma gelmesi (örneğin beyan edilen bölümdeki indekslerden birinde tarandığı için o bölümde beyan edilen bir çalışmanın jüri üyesi tarafından o indekste kabul edilmemesi)
*Adayın çalışmalarının özgün ve bilime katkı sunan çalışmalar olarak görülmemesi
*Adayın çalışmalarının başvurulan bilim alanına uygun kabul edilmemesi ve puanlama dışı tutulması
*Beyan edilen çalışmanın evraklarının doğru konulmaması yahut eksik konulması sebebiyle değerlendirilmemesi ve puanlama dışı tutulması
*Doktora öncesi ve doktora sonrası yapılan çalışmaların ayrımının doğru yapılamaması sebebiyle hatalı puanlama yapılması vb.
Yukarıda sayılan sebepler birer örneklendirme olarak sıralanmış olup elbette bunlarla sınırlı değildir. ÜAK hemen hemen her döneme ilişkin başvuru şartlarına https://www.uak.gov.tr/Sayfalar/arsiv-docentlik-basvuru-sartlari.aspx adresinde yer vermekte olup başvurulacak/başvurulan dönem bakımından bu şartların ilgili bölüm bakımından neler olduğu kontrol edildiğinde başkaca çeşitli gerekçeler sıralanabilecektir.
Asgari koşul incelemesi, adaylara atanan jüri üyelerinden birinin iddiada bulunması yeterli olmakla birden fazla ise de tüm asgari iddiaları Doçentlik Komisyonu tarafından incelenmekte olup komisyonun nihai incelemesi neticesinde adayın başvuru koşullarını sağlıyor ya da sağlamıyor olduğu yönünde karar alınmaktadır. Alınan bu kararın hatalı olması, jürinin yahut komisyonun yanlış değerlendirme ve puan hesaplamalarına karşı hem Doçentlik Komisyonuna itiraz hakkı hem de idari yargıda dava açma hakkı mevcuttur. Bu durumda aday kararı öğrenmesinden itibaren 60 gün içerisinde belirtilen hukuki yollardan birini yahut her ikisini paralel olarak kullanabilecektir.
Asgari başvuru şartlarına sağlamıyor olduğu gerekçesiyle başvurusu iptal edilen adaylar bir sonraki dönem yeniden doçentlik başvurusunda bulunabiliyor olup etik ve eser inceleme sürecinde olduğu gibi ilgili dönemden sonra en erken izleyen 3. Dönemi beklemek gibi zorunluluk yoktur. Bu durumda aday doğru bir tespit varsa yanlışını düzelterek yahut belirtilen eksikliği gidererek beklemeden bir sonraki dönem yeniden başvuru yapabilecektir.
Diğer yandan haksız yere başvurusu iptal edilen adaylar ise itiraz hakkını kullanarak yanlışlığın düzeltilmesi için Doçentlik Komisyonu’na bir dilekçe ile başvuruda bulunabilecek olup Komisyon adayı haklı bulması durumunda adayın başvurusunu kaldığı yerden devam ettirerek jüri üyelerinin başarılı/başarısız yönündeki raporlarına değerlendirmeye alacaktır. Bu halde adayın jüri raporlarının çoğunluğunun olumlu olması halinde aday başarılı bulunacaktır.
Doçentlik Komisyonun itiraz reddetmesi durumunda ilgili işleme karşı süresi içinde dava açılarak hukuka aykırı işlemin iptali talep edilebilecektir. Nitekim uygulamada dava yolunun daha etkili bir çözüm sunmuş olduğu ve iddialara ve karara yönelik olarak yaptırılacak bilirkişi incelemesiyle daha efektif bir incelemenin yapıldığı ve başarılı neticelerin alındığı görülecektir. Bu anlamda hukuk büromuzun alanında uzman hukukçuları tarafından dava sürecinin dikkatli yürütülmesi ve teknik konuların doğru ve yalın olarak mahkemeye anlatılarak savunma yapılması sağlanmaktadır. Doçentlik başvurusunda bulunan asgari incelemede problem yaşayan hocalarımızın mutlaka uzman desteği alması daha fazla hak kaybı ve mağduriyet yaşamaması adına tavsiye edilmektedir.
